(347) Jóns saga baptista 2 (1286/8) |
| Old Norse text: Elisabeth spaði fatt, enn Zakarias mart,
enn þo var hvartveggia fullt af helgum
anda, oc varðveittu þau i þessu þat guðligt
boðorð, at kona skal framarr astunda
at nema helldr enn kenna guðlig stormerki. |
| Source bibliography (Old Norse): Postola sögur. Legendariske Fortællinger om Apostlernes Liv, deres Kamp for Kristendommens Udbredelse, samt deres Martyrdød. Ed: C. R. Unger. Kristiania 1874. p. 863
|
| Latin text: simul illud aduerte quam paucis Elisabet,
quam multis Zaccharias prophetet.
et uterque sancto inpletus spiritu loquebatur,
sed disciplina seruatur, ut mulier
discere magis quae diuina sunt studeat
quam docere. |
| Source bibliography (latin): Ambrosii Mediolanensis opera 4. Expositio euangelii secundum Lucam. Fragmenta in Esaiam. Ed: Adriaen, M.. Turnhout 1957. (14): p. II,35: 483-485
|
| Identification is Certain |
| Research bibliography: Marner, Astrid Maria Katharina:glosur lesnar af undirdiupi omeliarum hins mikla Gregorij, Augustini, Ambrosij ok Jeronimi ok annarra kennifedra. Väterzitate und Politik in der Jóns saga baptista des Grímr Hólmsteinsson. 2013. http://hss.ulb.uni-bonn.de/2013/3229/3229.htm. Last access: 08-08-2013. p. II 42
|
| Note: Also contained in Glossa ordinaria Luc 1,68 |
(348) Jóns saga baptista 2 (1286/8) |
| Old Norse text: Eigi hofum ver, segir Beda, mikla
frasogn af uppruna hins sæla Johannis,
enn þessi fa orð er guðspiallamenninir segia |
| Source bibliography (Old Norse): Postola sögur. Legendariske Fortællinger om Apostlernes Liv, deres Kamp for Kristendommens Udbredelse, samt deres Martyrdød. Ed: C. R. Unger. Kristiania 1874. p. 867
|
| Latin text: et ideo in euangelio nihil super eo legimus
nisi ortum eius et oraculum, exsultationem
in utero, uocem in deserto. |
| Source bibliography (latin): Ambrosii Mediolanensis opera 4. Expositio euangelii secundum Lucam. Fragmenta in Esaiam. Ed: Adriaen, M.. Turnhout 1957. (14): p. II,30: 417-418
|
| Identification is Unknown |
| Research bibliography: Marner, Astrid Maria Katharina:glosur lesnar af undirdiupi omeliarum hins mikla Gregorij, Augustini, Ambrosij ok Jeronimi ok annarra kennifedra. Väterzitate und Politik in der Jóns saga baptista des Grímr Hólmsteinsson. 2013. http://hss.ulb.uni-bonn.de/2013/3229/3229.htm. Last access: 08-08-2013. p. II 55
|
| Note: The attribution in the Old Norse text is apparently wrong and could derive from second-hand transmission or the use of an excerpt in a homiliary. |
(415) Jóns saga baptista 2 (1286/8) |
| Old Norse text: Her um segir Ambrosius super Lucam:
Maria for til fiallbygða eigi sem
mistryggvandi engiliga forspa, eigi sem
ovis af sendiboðunum, eigi efandi um
dæmit, helldr sva sem gloð af fysinni,
siðlat i þionustunni, fliot af felagleikinum;
eða hvar var hennar vegr, þar
sem hon var full af guði, nema at fara
til hinna hæri hluta oc þo með skunda,
þviat heilagr andi kann eigi sema
(við)talman. Nemi þer her af heilagri konu,
hvilika gaumgæfð þer skulut þeim
konum veita, er með bornum ganga Maria,
su er aðr hirði sig i hinum instum leynum
husanna, let sig eigi talma fra þessi
ferð kinnroðann meydomsins, oc eigi
fra þionustunni snarpleik fiallanna, oc eigi
fra kostgæfinni langleik ferðarinnar, oc
mærin með skunda steig til fiallbygðanna
minnig embættisins enn ominnig meingerðarinnar,
ostyrk i tegund en styrk at
goðviliafor, at fyrirlatnum sinum heimkynnum.
Nemi þer, meyiar, at renna eigi
opt um annarra manna herbergi, eða
eiga langar dvalir a strætum, eða blandaz
miog við alðyðu með margfolldu tali.
Maria var seinlat inni en skiotlat uti. |
| Source bibliography (Old Norse): Postola sögur. Legendariske Fortællinger om Apostlernes Liv, deres Kamp for Kristendommens Udbredelse, samt deres Martyrdød. Ed: C. R. Unger. Kristiania 1874. p. 857
|
| Latin text: vbi audiuit hoc Maria, non quasi incredula
de oraculo nec quasi incerta de nuntio
nec quasi dubitans de exemplo, sed
quasi laeta pro uoto, religiosa pro officio,
festina pro gaudio in montana perrexit.
quo enim iam deo plena nisi ad superiora
cum festinatione contenderet? nescit
tarda molimina sancti spiritus gratia.
discite et uos, sanctae mulieres, sedulitatem
quam praegnantibus debeatis exhibere
cognatis. Mariam, quae ante sola in intimis
penetralibus uersabatur, non a publico
uirginitatis pudor, non ab studio asperitas
montium, non ab officio prolixitas
itineris retardauit. in montana uirgo cum
festinatione, uirgo officii memor, iniuriae
inmemor, adfectu uigente, non sexu relicta
perrexit domo. discite, uirgines, non
circumcursare per alienas aedes, non demorari
in plateis, non aliquos in publico
miscere sermones. Maria in domo sera,
festina in publico |
| Source bibliography (latin): Ambrosii Mediolanensis opera 4. Expositio euangelii secundum Lucam. Fragmenta in Esaiam. Ed: Adriaen, M.. Turnhout 1957. (14): p. II,19-21: 287- 301
|
| Identification is Unknown |
| Research bibliography: Marner, Astrid Maria Katharina:glosur lesnar af undirdiupi omeliarum hins mikla Gregorij, Augustini, Ambrosij ok Jeronimi ok annarra kennifedra. Väterzitate und Politik in der Jóns saga baptista des Grímr Hólmsteinsson. 2013. http://hss.ulb.uni-bonn.de/2013/3229/3229.htm. Last access: 08-08-2013. p. II 25
|
| Note: Also contained in Vincentius Bellovacensis, Speculum historiale VII,85 |
(416) Jóns saga baptista 2 (1286/8) |
| Old Norse text: Hon var með frændkonu sinni .iii.
manaði, oc þvi at hon kom til þionustu,
eigi fyrir þvi at hana lysti at vera i annarra
herbergium, helldr fyrir þa skyld, at hon
villdi eigi optliga opinberliga litin vera.
Nemit nu, meyiar, kinnroða at Mariu,
nemit oc litilætið. Frændkona kom til
frændkonu, en yngri til hinnar ellri, eigi
at eins kom hon, helldr heilsaði hon fyrri.
Se hver sem ein mær þvi litillatari, sem
hon er helgari, oc kunni at vegsama ser
ellri menn. Se með henni meistaradomr
litillætis, þar sem algerleikr er skirlifis, se
oc sỏk milldinnar oc regla læringarinnar;
hugsi hon þat, at hin hæri kom til hinnar
lægri, Maria til Elisabeth, Kristr til Johannem.
Þegar birtiz hvat arnaðiz i tilkvamu
Kristz oc Marie. |
| Source bibliography (Old Norse): Postola sögur. Legendariske Fortællinger om Apostlernes Liv, deres Kamp for Kristendommens Udbredelse, samt deres Martyrdød. Ed: C. R. Unger. Kristiania 1874. p. 857f.
|
| Latin text: mansit aput cognatam suam tribus mensibus;
etenim quae propter officium uenerat
inhaerebat officio. mansit tribus
mensibus, non quo domus eam delectaret
aliena, sed quia frequentius uideri in publico
displicebat. didicistis, uirgines, pudorem
Mariae: discite humilitatem. venit
propinqua ad proximam, iunior ad seniorem
nec solum uenit, sed etiam prior salutauit;
decet enim ut quanto castior uirgo tanto
humilior sit. nouerit deferre senioribus,
sit magistra humilitatis, in qua est
professio castitatis. est et causa pietatis,
est etiam norma doctrinae. contuendum
est enim quia superior uenit ad inferiorem,
ut inferior adiuuetur, Maria ad Elisabet,
christus ad Iohannem, denique etiam
postea, ut sanctificaret baptismum
Iohannis, dominus uenit ad baptismum.
cito quoque aduentus Mariae et praesentiae
dominicae beneficia declarantur; simul
enim ut audiuit salutationem Mariae
Elisabet, exsultauit infans in utero eius, et
repleta est spiritu sancto. |
| Source bibliography (latin): Ambrosii Mediolanensis opera 4. Expositio euangelii secundum Lucam. Fragmenta in Esaiam. Ed: Adriaen, M.. Turnhout 1957. (14): p. II,21- 23: 308-317
|
| Identification is Certain |
| Research bibliography: Marner, Astrid Maria Katharina:glosur lesnar af undirdiupi omeliarum hins mikla Gregorij, Augustini, Ambrosij ok Jeronimi ok annarra kennifedra. Väterzitate und Politik in der Jóns saga baptista des Grímr Hólmsteinsson. 2013. http://hss.ulb.uni-bonn.de/2013/3229/3229.htm. Last access: 08-08-2013. p. II 26
|
(417) Jóns saga baptista 2 (1286/8) |
| Old Norse text: Seam her grein serhverra hluta. Elisabeth
heyrði rỏddina, en Johannes kendi
fyrri miskunnina, hon heyrði eptir skipan
natturunnar, enn hann fagnaði eptir
skipan stormerkisins, hon kendi tilkvamu
Marie, enn hann tilkvamu drottins, kona
konu oc sun sunar. Þær vinna stormerkit
fyrir innan byrgit i moðurligum iðrum,
en þær tala miskunnina fyrir utan oc spa
taknsamliga með tvifỏlldum spaleikxanda
sinum oc sinna suna. Gladdiz barnit,
gladdiz moðirin, eigi var moðirin fyrrum
full af helgum anda en suninn, helldr þa
er suninn fekk hans gipt, fekk oc moðirin.
Þa er Johannes fagnaði, fagnaði Elisabeth.
En eigi segium ver Mariam þa hit
fyrsta fyllda heilags anda, þess er aðr var
með henni, helldr segium ver anda hennar
fagnat hafa þvi, at oumbræðiligr guð
vann oumræðiligan sinn matt með sinni
mæðr, varð hon fylld hins helga anda fyrir
getnað sins sunar, oc Elisabeth eptir
getinn sinn sun. |
| Source bibliography (Old Norse): Postola sögur. Legendariske Fortællinger om Apostlernes Liv, deres Kamp for Kristendommens Udbredelse, samt deres Martyrdød. Ed: C. R. Unger. Kristiania 1874. p. 858
|
| Latin text: vide distinctionem singulorum que uerborum
proprietates. vocem prior Elisabet
audiuit, sed Iohannes prior gratiam sensit:
illa naturae ordine audiuit, iste exsultauit
ratione mysterii, illa Mariae, iste
domini sensit aduentum, femina mulieris
et pignus pignoris, istae gratiam loquuntur,
illi intus operantur pietatis que
mysterium maternis adoriuntur profectibus
duplici que miraculo prophetant matres
spiritu paruulorum. exsultauit infans,
repleta mater est. non prius mater repleta
quam filius, sed cum filius esset repletus
spiritu sancto, repleuit et matrem.
exsultauit Iohannes, exsultauit et Mariae
spiritus. exsultante Iohanne repletur Elisabet,
Mariam tamen non repleri spiritu,
sed spiritum eius exsultare cognouimus
inconprehensibilis enim inconprehensibiliter
operabatur in matre et illa
post conceptum repletur, ista ante conceptum. |
| Source bibliography (latin): Ambrosii Mediolanensis opera 4. Expositio euangelii secundum Lucam. Fragmenta in Esaiam. Ed: Adriaen, M.. Turnhout 1957. (14): p. II,23: 318-332
|
| Identification is Certain |
| Research bibliography: Marner, Astrid Maria Katharina:glosur lesnar af undirdiupi omeliarum hins mikla Gregorij, Augustini, Ambrosij ok Jeronimi ok annarra kennifedra. Väterzitate und Politik in der Jóns saga baptista des Grímr Hólmsteinsson. 2013. http://hss.ulb.uni-bonn.de/2013/3229/3229.htm. Last access: 08-08-2013. p. II 27
|
| Note: Also contained in Beda Venerabilis, In Lucae evangelium expositio I,i,40: 654-662
|
(421) Jóns saga baptista 2 (1286/8) |
| Old Norse text: Ok (su) er fyrrum skammaðist þunga
moðurnafnsins, meðan hon vissi eigi
stormerkit siðlætisins, blezaði nu eldinu
Marie ok moður eldisins; oc su er
aðr leyndi þvi, er hon hafði mann getið,
hrosaði nu, at hon hafði spamann getið,
oc þau stormerki, sem hon hafði aðr
leyniliga með ser, predicaði hon nu fyrir
ỏllum opinberliga aheyrondum sva mælandi:
Sæl ertu þinnar tru, þviat i
þer munu fullgeraz þeir hlutir, sem til þin
voru af guði sagðir. |
| Source bibliography (Old Norse): Postola sögur. Legendariske Fortællinger om Apostlernes Liv, deres Kamp for Kristendommens Udbredelse, samt deres Martyrdød. Ed: C. R. Unger. Kristiania 1874. p. 859f.
|
| Latin text: illa quae occultabat se, quia conceperat
filium, iactare se coepit, quia generabat
prophetam, et quae erubescebat ante benedicit
et quae dubitabat ante firmatur.
ecce enim inquit, ut uox salutationis tuae
facta est in auribus meis, exsultauit in
gaudio infans in utero meo. |
| Source bibliography (latin): Ambrosii Mediolanensis opera 4. Expositio euangelii secundum Lucam. Fragmenta in Esaiam. Ed: Adriaen, M.. Turnhout 1957. (14): p. I,46: 704-708
|
| Identification is Unknown |
| Research bibliography: Marner, Astrid Maria Katharina:glosur lesnar af undirdiupi omeliarum hins mikla Gregorij, Augustini, Ambrosij ok Jeronimi ok annarra kennifedra. Väterzitate und Politik in der Jóns saga baptista des Grímr Hólmsteinsson. 2013. http://hss.ulb.uni-bonn.de/2013/3229/3229.htm. Last access: 08-08-2013. p. II 31
|
| Note: Also contained in Beda Venerabilis, In Lucae evangelium expositio I,i,44: 679-683 and in Glossa ordinaria Luc 1,44
|
(423) Jóns saga baptista 2 (1286/8) |
| Old Norse text: Var þat oc viðrkvæmiligt, at Maria oc
Elisabeth tæki spaleiksanda fyrir fæðing
sinna suna, at sva sem syndin hofz af konunni,
sva birtiz upphaf hialparinnar af
konunni. |
| Source bibliography (Old Norse): Postola sögur. Legendariske Fortællinger om Apostlernes Liv, deres Kamp for Kristendommens Udbredelse, samt deres Martyrdød. Ed: C. R. Unger. Kristiania 1874. p. 860
|
| Latin text: nam sicut peccatum a mulieribus coepit,
ita etiam bona a mulieribus inchoantur |
| Source bibliography (latin): Ambrosii Mediolanensis opera 4. Expositio euangelii secundum Lucam. Fragmenta in Esaiam. Ed: Adriaen, M.. Turnhout 1957. (14): p. II,28: 386–387
|
| Identification is Certain |
| Research bibliography: Marner, Astrid Maria Katharina:glosur lesnar af undirdiupi omeliarum hins mikla Gregorij, Augustini, Ambrosij ok Jeronimi ok annarra kennifedra. Väterzitate und Politik in der Jóns saga baptista des Grímr Hólmsteinsson. 2013. http://hss.ulb.uni-bonn.de/2013/3229/3229.htm. Last access: 08-08-2013. p. II 31
|
| Note: Also contained in Glossa ordinaria Luc 1,45 |
(438) Jóns saga baptista 2 (1286/8) |
| Old Norse text: En su var sok til þeirar tortrygðar, at
þvi sem virðuligr prestr Beda segir, at
þeir hugðu Crist mundu fæðaz fra konu
enn eigi fra meyiu at moti Ysaia, er þeim
sagði, at mær mundi son fæða oc geta, oc
nafn hans mundi kallaz Emmanuel, þat er
guð með oss. |
| Source bibliography (Old Norse): Postola sögur. Legendariske Fortællinger om Apostlernes Liv, deres Kamp for Kristendommens Udbredelse, samt deres Martyrdød. Ed: C. R. Unger. Kristiania 1874. p. 885
|
| Latin text: quo autem proficit ista cogitatio Iudaeorum
nisi ut secundum scripturas uenisse
christum probetur? erat enim qui
exspectabatur et ipse utique qui exspectabatur,
non is qui non exspectabatur aduenit.
quid autem ineptius quam quod is qui
in alio aestimatur in se ipso esse non creditur?
quem per mulierem uenturum putabant
per uirginem uenisse non credunt. |
| Source bibliography (latin): Ambrosii Mediolanensis opera 4. Expositio euangelii secundum Lucam. Fragmenta in Esaiam. Ed: Adriaen, M.. Turnhout 1957. (14): p. II: 1050-1055
|
| Identification is Unknown |
| Research bibliography: Marner, Astrid Maria Katharina:glosur lesnar af undirdiupi omeliarum hins mikla Gregorij, Augustini, Ambrosij ok Jeronimi ok annarra kennifedra. Väterzitate und Politik in der Jóns saga baptista des Grímr Hólmsteinsson. 2013. http://hss.ulb.uni-bonn.de/2013/3229/3229.htm. Last access: 08-08-2013. p. II 105
|
| Note: The wrong attribution to Beda Venerabilis might result from the use of a gloss. |